Predstavljanje GZZJZ na sajmu ECOFAIR 2019 - Karakterizacija otpada kao osnov za uspešno upravljanje otpadom
Gradski zavod za javno zdravlje, Beograd, se od 2. do 4. oktobra ove godine predstavio na 16. po redu Međunarodnom sajmu zaštite životne sredine i prirodnih resursa – ECOFAIR 2019, koji predstavlja najveći i najreprezentativniji skup ove vrste u regionu.
Ovaj skup ima privredno-edukativni karakter, posvećen je sistemima i mehanizmima zaštite životne sredine, a ove godine centralne teme su „zelena ekonomija“, industrija reciklaže i upravljanje otpadom. Stručna i organizaciona podrška ove manifestacije je stigla od resornih ministarstava i drugih visokih institucija Republike Srbije.
Na štandu koji se tradicionalno organizuje zajedno sa Sekretarijatom za zaštitu životne sredine grada Beograda prisutni stručni tim Gradskog zavoda za javno zdravlje, Beograd, sačinjen od lekara specijalista higijene, viših sanitarnih tehničara i stručnih saradnika drugih specijalnosti je svojim iskustvom i znanjem odgovarao na upite značajnog broja posetilaca. U razgovoru sa stručnim licima, zainteresovani su mogli da se upoznaju sa aktivnostima Gradskog zavoda, pre svega u oblasti monitoringa stanja životne sredine, kroz analize pokazatelja kvaliteta najvažnijih segmenata: zemljišta, vazduha, vode, kao i otpada i otpadnih voda.
U okviru stručnog dela konferencijskog programa ECOFAIR 2019, drugog dana sajma posetioci su mogli da prate usmeno izlaganje strukovnog sanitarno-ekološkog inženjera Jelene Dapčević i Mr.Sci Dragana Crnkovića, diplomiranog inženjera tehnologije, sa izuzetno značajnom temom u oblasti upravljanja otpadom “Prekogranično kretanje otpada u Republici Srbiji", u okviru koje je Jedinica za upravljanje otpadom predstavila i karakterizaciju otpada kao jednu od delatnosti Gradskog zavoda za javno zdravlje Beograd.
Neadekvatno upravljanje otpadom predstavlja jedan od najvećih problema sa aspekta zaštite životne sredine Republike Srbije i isključivo je rezultat neodgovornog stava društva prema otpadu. Pod otpadom se podrazumeva: svaki materijal ili predmet koji nastaje u toku obavljanja proizvodnje, uslužne ili druge delatnosti sadržan u listi kategorija otpad Q lista koji vlasnik odbacuje, namerava ili mora da odbaci u skladu sa zakonom, predmeti isključeni iz upotrebe i otpadne materije koje nastaju u potrošnji i koje sa aspekta proizvođača, odnosno potrošača nisu za dalje korišćenje i moraju se odbaciti. Otpad u zavisnosti od opasnih karakteristika koje utiču na zdravlje ljudi i životnu sredinu, može biti: inertni, neopasan i opasan.
Upravljanje otpadom podrazumeva sprovođenje propisanih mera za postupanje sa otpadom u okviru sakupljanja, transporta, skladištenja, tretmana, odnosno ponovnog iskorišćenja i odlaganja otpada, uključujući i nadzor. Rukovanje otpadom se vrši prema ZAKONU O UPRAVLJANjU OTPADOM („Sl. glasnik RS“, br. 36/2009, 88/2010, 14/2016 i 95/2018). Kretanje otpada može da bude unutargranično i prekogranično kretanje. Za dobijanje dozvole za uvoz, izvoz i tranzit otpada podnosi se dokumentacija u skladu sa Pravilnikom o sadržini dokumentacije koja se podnosi uz zahtev za izdavanje dozvole za uvoz, izvoz i tranzit otpada („Sl. glasnik RS“, br. 60/2009, 101/2010, 48/2017, 80/2017, 98/2017 i 38/2018).
Karakterizacija otpada je postupak ispitivanja kojim se utvrđuju fizičko-hemijske, hemijske i biološke osobine i sastav otpada, odnosno određuje da li otpad sadrži ili ne sadrži jednu ili više opasnih karakteristika. Uzorkovanje otpada se vrši prvenstveno radi klasifikacije otpada za: prekogranično kretanje, tretman otpada i odlaganje otpada, zbog čega je izuzetno važno pri uzorkovanju uzeti reprezentativan uzorak koji mora biti u skladu sa važećim međunarodnim standardima koji su usvojeni u Institutu za standardizaciju Republike Srbije. Pravilno uzorkovanje otpada i priprema laboratorijskih uzoraka za analizu je najvažniji korak u postupku karakterizacije i klasifikacije otpada.
Otpad se razvrstava prema Katalogu otpada koji je usklađen sa Evropskim katalogom otpada (The European waste catalogue ). U okviru Kataloga, otpad je sistematizovan prvenstveno prema delatnostima u okviru kojih je generisan, ali i prema tipu otpada, materijalima i procesima. U Katalogu otpada je sistematizovano više od 800 vrsta otpada, podeljenih u 20 grupa.
Parametri koji se ispituju u Gradskom zavodu za javno zdravlje Beograd, Laboratoriji za karakterizaciju otpada su: (sadržaj vlage, gubitak žarenjem, sadržaj teških i toksičnih metala i metaloida, sadržaj teških metala u EP ekstraktu, sadržaj teških metala u TCLP ekstraktu sadržaj 16 PAH-ova, sadržaj 7 PCB kongenera, sadržaj lako-isparljivih organskih jedinjenja, sadržaj ukupnih ugljovodonika-frakcija ugljovodonika poreklom iz benzina i dizela, EP procedura određivanja na 24h nakon odnosa tečne i čvrste faze u odnosu 10:1 (eluat) - određivanje anjona i katjona, rastvorni organski ugljenik, fenolni indeks, ostatak isparenja na 105°, elementarna analiza GC-MSD identifikacija nepoznatih jedinjenja.
