Aktuelna epidemiološka situacija MERS-CoV
Bliskoistočni respiratorni sindrom (Middle East Respiratory Syndrome – MERS-CoV) je bolest uzrokovana korona virusom koji zahvata respiratorni sistem (pluća i traheo-bronhijalno stablo). Većina registrovanih obolelih pacijenata ima vrlo tešku akutnu respiratornu bolest praćenu povišenom temperaturom, kašljem i otežanim disanjem.
Od aprila 2012. godine, kada se otkrivaju prvi oboleli u Saudijskoj Arabiji, pa do 28.06.2015. godine registrovano je ukupno 1.379 slučajeva obolevanja od bliskoistočnog respiratornog sindroma u 26 zemalja, od kojih je 531 sa smrtnim ishodom.
Distribucija potvrđenih slučajeva obolevanja i umrlih od MERS-a prema zemljama u kojima su registrovani, prikazana je u tabeli 1.
Tabela 1. Potvrđeni slučajevi obolevanja i umrlih od MERS-a prema zemljama u kojima su registrovani, mart 2012. –28. jun 2015. godine
Region |
Zemlja | Broj obolelih | Broj umrlih |
| Bliski istok | Saudijska Arabija | 1.040 | 459 |
| Ujedinjeni Arapski Emirati | 81 | 11 | |
| Jordan | 19 | 6 | |
| Katar | 13 | 5 | |
| Oman | 6 | 3 | |
| Iran | 6 | 2 | |
| Kuvajt | 3 | 1 | |
| Egipat | 1 | 0 | |
| Jemen | 1 | 1 | |
| Liban | 1 | 0 | |
| Evropa | Velika Britanija | 4 | 3 |
| Nemačka | 3 | 2 | |
| Francuska | 2 | 1 | |
| Holandija | 2 | 0 | |
| Grčka | 1 | 1 | |
| Turska | 1 | 1 | |
| Austrija | 1 | 0 | |
| Italija | 1 | 0 | |
| Afrika | Alžir | 2 | 1 |
| Tunis | 3 | 1 | |
| Azija | Kina | 1 | 0 |
| Malezija | 1 | 1 | |
| Filipini | 2 | 0 | |
| Južna Koreja | 181 | 32 | |
| Tajland | 1 | 0 | |
| Amerika | Sjedinjene Američke države | 2 | 0 |
| Ukupno | 1379 | 531 |
Većina slučajeva obolevanja zabeležena je na području Bliskog Istoka i oni čine 85% svih obolelih. Veliki broj obolelih je registrovan i u Južnoj Koreji (13,1%). Svi slučajevi obolevanja prijavljeni van područja Bliskog Istoka su ili boravili na Bliskom Istoku/Južnoj Koreji ili su bili u kontaktu sa osobom koja je boravila na području Bliskog Istoka/Južne Koreje u periodu inkubacije.
Ovakva učestalost na višestrukim lokacijama Bliskog istoka upućuje na činjenicu da bi virus mogao biti široko rasprostranjen na Arapskom poluostrvu, a najviše u Saudijskoj Arabiji. Prema postojećim saznanjima, glavni animalni rezervoar MERS-CoV su kamile, koje bi mogle imati važnu ulogu u direktnom i indirektnom prenosu virusa na ljude.
Distribucija potvrđenih slučajeva MERS-CoV infekcije prema mestu mogućeg zaražavanja, zaključno sa 28. junom 2015. godine prikazana je na grafikonu 2.
Grafikon 2. Distribucija potvrđenih slučajeva MERS-CoV infekcije prema mestu mogućeg zaražavanja, zaključno sa 28. junom 2015. godine
Uobičajeni znakovi i simptomi bolesti uključuju povišenu telesnu temperaturu, groznicu, glavobolju, neproduktivni kašalj, otežano disanje i bolove u mišićima. Ostali simptomi mogu biti gušobolja, rinitis, produktivan kašalj, vrtoglavica, mučnina, povraćanje, dijareja i bol u stomaku.
Raspoloživi podaci upućuju da se virus verovatno prenosi direktnim i indirektnim putem preko kontaminiranih predmeta, a moguće je i kapljičnim putem.
Prosečna inkubacija MERS-CoV infekcije je 5-6 dana, sa rasponom od 2 do 14 dana.
Smrtnost kod registrovanih slučajeva MERS-CoV infekcije iznosi oko 40%, pri čemu je ona veća kod starijih osoba, imunokompromitovanih osoba i kod osoba sa hroničnim bolestima. Stvarna smrtnost od ove bolesti je najverovatnije znatno manja zbog toga što se registruju samo oboleli sa teškom kliničkom slikom i oni koji se laboratorijski ispituju.
Procena rizika
Evropski centar za kontrolu bolesti procenjuje da je rizik od zaražavanja državljana EU nizak. Međutim, imajući u vidu kontinuirani rizik od importovanja ovog virusa u zemlje EU, neophodno je sprovoditi nadzor nad putnicima u međunarodnom saobraćaju koji borave/su boravili u područjima sa transmisijom MERS-CoV. U slučaju importovanja slučaja MERS-CoV, od najvećeg značaja je sprečiti širenje infekcije u zdravstvenim ustanovama. U tom smislu je neophodno striktno se pridržavati svih mera predostrožnosti u zdravstvenim ustanovama. Pacijente, prema preporuci SZO, treba izolovati, po mogućstvu u sobu sa negativnim pritiskom, gde je vazdušni pritisak niži od okoline. Zdravstveni radnici koji leče i neguju obolelu osobu treba da koriste odgovarajuću ličnu zaštitnu opremu (maska, štitnike za oči, zaštitni mantil/kecelja i rukavice) kao dodatak standardnim merama predostrožnosti.
Savet putnicima
Svi putnici za Bliski Istok treba da izbegavaju nepotreban kontakt sa kamilama.
Putnici treba često da peru ruke vodom i sapunom i da održavaju ličnu higijenu, naročito pre i posle posete farmama i pijacama. Treba izbegavati konzumaciju svežeg, neprokuvanog mleka bilo kog porekla, odnosno izbegavati mlečne proizvode i bilo koju vrstu hrane koja bi mogla biti kontaminirana životinjskim izlučevinama, a bez prethodnog čišćenja, pranja i/ili pravilne termičke obrade.
