.
Informaciona
osnova Eko atlasa
Kartografski
prikaz Eko atlasa
Uvod »
Korišćenje zemljišta »
Geologija i hidrogeologija »
Klima »
Obnovljivi energ. resursi »
Zagadjivači i geo. činioci »
Hazardi »
Vazduh »
Voda »
Zemljište »
Buka »
Zdravlje »
Literatura »
Home Page »

 
.

Ekološki atlas Beograda
Vol. A; Korišćenje zemljišata


 

2. Korišćenje zemljišta

2.1 URBANI UTICAJI NA ŽIVOTNU SREDINU

Intenzivna industrijalizacija i urbanizacija, kao i demografski razvoj Beograda u drugoj
polovini prošlog veka izazvala je negativne uticaje na životnu sredinu i kvalitet života
stanovnika, kako u samom gradu tako i u njegovim rubnim naseljima.

Dosadašnji razvoj karakterišu prostorno-funkcionalne promene u svim aspektima osnovnih
urbanih funkcija. Ovakav razvoj grada uporedo je pratilo širenje grada i komplikovanje
njegove prostorne matrice. Osnovni planirani pravci razvoja grada bili su podunavski
(Batajnica-Zemun-Beograd-Kaluđerica-Grocka) i posavsko-kolubarski (Beograd-Železnik
i Novi Beograd-Surčin), koji se poklapaju sa magistralnim putnim pravcima kroz grad.
U odnosu na ove putne pravce, ostali važniji putevi se šire radijalno, uslovljavajući tako
pozicije novih izgrađenih prostora grada.

Područje generalnog plana Beograda zauzima 76.387 ha, a površina užeg gradskog
područja iznosi 36.005ha. Osnovna karakteristika dosadašnjeg prostornog razvoja grada,
sa manjim izuzecima, je da se grad širio radijalno-koncentrično u odnosu na tradicionalni
gradski centar.Takve karakteristike prostornog razvoja dovele su do zauzimanja značajnih
površina za stanovanje, što je u pojedinim zonama izazvalo debalans u planiranim
namenama zemljišta i preraspodelu urbanih funkcija.

Primer neracionalnog korišćenja zemljišta je odnos rasta broja stanovnika i povećanja
površine gradskog zemljišta unutar granica generalnog plana, gde je indeks rasta
stanovništva u Beogradu od 1946. do 2000. godine bio 389%, a indeks rasta površine
građevinskog zemljišta je bio 688%. Dosadašnji koncept prostornog razvoja Beograda bio
je usmeren na izgradnju novih naselja i blokova, koji nije mogao obezbediti kontinualno
izgrađen prostor na većim površinama. Ovaj vid gradnje nije mogao da zadovolji potrebe
grada za stambenim prostorom, a restriktivna politika prema individualnoj gradnji dovela je
do nekontrolisane nelegalne gradnje na poljoprivrednom zemljištu u rubnim delovima
grada.

Na teritoriji Grada je 1996. evidentirano oko 76.700 bespravno podignutih objekata sa
procenjenom površinom od oko 5.130.000m2
, od kojih oko 33.600 stambenih objekata sa
oko 3.780.000 stambenog prostora. Na užem gradskom području deset gradskih opština,
bespravno podignutih stambenih objekata bilo je 22.691, vikend zgrada 1.376, a pomoćnih i
ostalih objekata 32.731 (ukupno 56.798).

Posledice bespravne gradnje se ogledaju kroz: zaposedanje poljoprivrednih površina u
okolini grada, degradaciju i uništavanje prirodnih vrednosti, izgradnju na površinama od
javnog interesa - koridorima saobraćajnih i infrastrukturnih sistema, nastajanje naselja sa
nehigijenskim karakterom, bez infrastrukturnih sistema, izgradnju na geološki nestabilnim
i ugroženim terenima, koncentracija stanovništva bez odgovarajućih objekata socijalnog
standarda. Takav urbano-ruralni konflikt nije mogao da obezbedi odgovarajući razvoj
saobraćaja i komunalne infrastrukture, što je izazvalo lančano povećanje potrošnje svih
resursa i povećanog negativnog uticaja na životnu sredinu.

Podaci o nameni zemljišta pokazuju relativnu neujednačnost pojedinih namena kako na
celoj na teritoriji plana, tako i u pojedinim makro zonama (vidi tabelu 2.1.1 i kartografske
prikaze u Vol.B: Karta 3. Postojeće korišćenje zemljišta (ZEMKOROP), Karta 4. Stambene i
industrijske površine (ZEMKORSI), Karta 5. Zelene površine i poljoprivredno zemljište
(ZEMKORZEL), Karta 6. Trajna dobra Beograda (ZEMTRAJDOB)).

Tabela 2.1.1 - Postojeća namena zemljišta unutar granica Generalnog plana

Glavni problemi životne sredine u Beogradu, koji decenijama prate razvoj grada
obuhvataju: neracionalno trošenje resursa (zemljišta, vode, energije i drugo), povećavanje
saobraćajnih problema, zaostajanje razvoja komunalne infrastrukture, degradacija i
zagađivanje zemljišta, zagađivanje vazduha i voda, rizici od prirodnih nepogoda
i industrijskih udesa, uništavanje prirodnih i kulturnih dobara, te nedovoljna briga
o estetskim vrednostima grada. Tabela 2.1.2 ukazuje na uticaj pojedinih gradskih funkcija
na životnu sredinu.

Uzroci degradacije i zagađivanja životne sredine mogu se razvrstati u šest glavnih
kategorija:

SAOBRAĆAJ (drumski, železnički, vazdušni i rečni)
KONCENTRISANI ZAGAĐIVAČI (industrija, toplane i veće kotlarnice)
VODOSNABDEVANJE I KANALIZACIJA
STANOVANJE
RUKOVANJE ČVRSTIM OTPADOM
RASUTI ZAGAĐIVAČI (poljoprivreda, benzinske pumpe, hemijske radionice, skladišta
hemikalija i goriva, individualna kućna ložišta).

Tabela 2.1.2 - Uticaj urbanih funkcija na zagađivanje životne sredine

2.2 VODOVODNA I KANALIZACIONA MREŽA

Intenzivna urbanizacije Beograda tokom celog prošlog veka nije mogla biti praćena
odgovarajućom infrastrukturnom opremljenosti teritorije grada, zbog visokih troškova
izgradnje, eksploatacije i održavanja infrastrukturnih mreža i instalacija. Pored toga, došle
su i neizbežne negativne posledice za životnu sredinu. U prilog tome govore pokazatelji za
veći deo grada, a naročito za naselja u rubnom pojasu gde je visok udeo stanova bez
priključka na javni vodovod, bez priključka na kanalizaciju i bez daljinskog etažnog
grejanja. Saglasno tome, higijenski uslovi stanovanja na tim lokacijama ne mogu biti
zadovoljavajući.

Beogradski vodovod, osnovan 1892. godine, je veoma složen tehnički sistem koga čine
izvorišta, postrojenja za preradu sirove vode i distributivna mreža sa crpnim stanicama i
rezervoarima. U geografskom smislu beogradski vodovod je podeljen na šest podsistema:
sremski, žarkovački, mladenovački, centralni, bolečki i banatski. U organizacionom smislu
vodovodni sistem se sastoji od pet proizvodnih pogona gde se voda prečišćava: ²Makiš²,
²Bele vode², ²Banovo brdo², ²Bežanija² i ²Vinča², a potom upušta u distribucionu mrežu,
koja pored centralne gradske zone obuhvata i rubne delove prigradskih opština.

Ukupna godišnja proizvodnja vode iznosi približno 250 miliona m3. U ukupnom bilansu
beogradskog vodovoda podzemne vode su zastupljene sa 60% i vode Save i Dunava sa
40%.

Distributivna mreža podeljena je u pet visinskih zona, koje su raspoređene između kota 70
i 325m. Cela prva zona je prstenasto povezana u jedinstven sistem, a prostire se od
Batajnice do Kaluđerice, od Umke do Ovče i od Surčina do Višnjice. Druga zona je najvećim
delom povezana u jednu celinu, izuzev delova barajevskog sistema i gornjih delova Umke.
Treća zona se sastoji od tri podsistema: Košutnjačkog (Kanarevo brdo, Petlovo brdo i
Košutnjak); Dedinjskog (Dedinje, Topčider) Zvezdarskog (Zvezdara, Kaluđerica, Mirijevo).
Četvrta zona se prostire na deo južnog Kumodraža i peta Kumodraž.

Osnovne karakteristike beogradskog vodovoda od značaja za ovu studiju su, da je prosečna
dnevna potrošnja pijaće vode po korisniku 233l/s/dan, prosečna mesečna potrošnja po
domaćinstvu 22,8m3/dom/mesec, a dužina mreže po priključku 20m/priključak. Ovi podaci
pokazuju da je specifična potrošnja vode skoro dvostruko veća od potrošnje u
zapadnoevropskim zemljama. Velika dužina mreže po priključku ukazuje da sistem nije
optimalno razvijan. Po oba navedena parametra pokazuje se da dosadašnji razvoj
vodoizvorišta i vodovodske mreže nije bio vođen na održivi način.

Prve inicijative za izgradnju beogradske kanalizacije pokrenute su oko 1880. godine, a
temelji današnjoj kanalizaciji postavljeni su tek 1905. godine. Beogradska kanalizacija je
danas razvijena na površini više od 11.500ha, i obuhvata prostor starog Beograda, Novi
Beograd, Zemun i neka naselja na levoj obali Dunava. Kanalizacijom se evakuišu
atmosferske i otpadne vode i otpadne vode industrije, kao i deo drenažnih voda i voda
vodotoka. I pored povremenih zastoja, vidljiv je neprekidan opšti napredak posebno
intenzivan od početka dvadesetog veka do današnjih dana. Uočava se potreba dugoročne
strategije razvoja kanalizacionog sistema.

Kanalizacioni sistem ima izlive u gradske vodotoke - Savu i Dunav, bez ikakvog
prečišćavanja, što nije u skladu sa zakonskim propisima. Kanalizacioni sistem je mešovitog
tipa - veći deo je opšteg tipa, a noviji delovi Grada su po separacionom sistemu.
Izgradnjom niza kanalizacionih objekata do danas, postavljena je osnova za dalji razvoj
kanalizacije jer dužina mreže danas iznosi više od 1500km, cevnih kanala prečnika
Æ250-600mm i većih preseka. Kanalizacija danas predstavlja veliki komunalni
infrastrukturni sistem, ali ipak nesređen infrastrukturni sistem. Kanalizaciona mreža ima
neželjene izlive u gradske vodotoke, crpne stanice su u dotrajalom stanju, postrojenja za
prečišćavanje otpadnih voda nisu ni počela da se grade. Još uvek nisu završeni, za zaštitu
životne sredine prioritetni objekti, kao što su objekti za zaštitu izvorišta u Makišu od
atmosferskih voda, kao i istovarište autocisterni sa sadržajem slivnika i septičkih jama.

Stepen kanalisanosti Beograda u užoj gradskoj zoni iznosi 75% za otpadnu vodu i 65% za
atmosfersku vodu. Veliki broj ulica u samom gradskom tkivu (opštine: Vračar, Savski
venac, Palilula, Voždovac, Zvezdara, Čukarica, Zemun) nemaju kanalizaciju. Poseban
problem stvaraju prigradska naselja, kao što su: Mali Mokri Lug, Kaluđerica, veći deo
Kumodraža, Jajinci, veći deo Batajnice, Krnjača, Ovča, Vinča, Leštane i veliki broj neplanski
izgrađenih naselja.

Prema rezultatima istraživanjima iz 1995 godine samo oko 20% izgrađenog u rubnom
pojasu je bilo predviđeno urbanističkim planom, a oko 35% objekata je raspolagalo
tehničkom dokumentacijom. Većina naselja u rubnom pojasu nije opremljena osnovnom
infastrukturom, u proseku oko 90% stanova priključeno je na elektro mrežu, oko 65% na
vodovodnu mrežu, 20% na kanalizacionu mrežu, svega oko 5% na sistem daljinskog
grejanja, itd. Parcelacija je u većini slučajeva izvršena spontano, tako da veličine parcela
variraju od oko 5 ari (20%), preko 5-12 ari (50%) do parcela većih od 12 ari (oko 30%).

Na karti (Vol.B Karta 7. Magistralna vodovodna i kanalizaciona mreža (ZEMKORVOK))
prikazane su magistralne linije vodovodne i kanalizacione mreže.

Posledice opisanog razvoja i stanja infrastrukturnih sistema u Beogradu su nepovoljne kako
usled nesposobnosti da zadovolje potrebe stanovništva i privrede, tako i u pogledu troškova
izgradnje, eksploatacije i održavanja infrastrukturnih mreža i instalacija. Pored toga,
neizbežne su i negativne posledice za životnu sredinu. U prilog tome govore pokazatelji za
veći deo grada, a naročito za naselja u rubnom pojasu. Saglasno tome, higijenski uslovi
stanovanja na tim lokacijama ne mogu biti zadovoljavajući.

2.3 ZONE SANITARNE ZAŠTITE IZVORIŠTA BEOGRADSKOG VODOVODA

Zone sanitarne zaštite izvorišta beogradskog vodovoda koje su određene Rešenjem br.
50-8 od 04.01.1988. godine (kao i izmenama i dopunama ovog Rešenja) obuhvataju velike
komplekse na levoj i desnoj obali Save i Dunava. Uža zona zaštite je najvećim delom
definisana stvorenim uslovima prostora (postojeći industrijski, stambeni, infrastrukturni i
drugi objekti) i samo delom uvažava orografske, hidrogeološke i geološke karakteristike
terena. U zoni postojanja najvećeg broja Ranney i bušenih bunara ova zona se poklapa sa
užim priobalnim pojasom ili prati ranije izgrađene saobraćajnice. Zbog toga svaka aktivnost
u okviru ili neposrednoj okolini ovih zona povećava rizik od kontaminacije podzemlja. Ovaj
rizik je od donošenja Rešenja uvećan i zbog činjenice da se ne poštuju mere zaštite koje se
zahtevaju za ovakva područja.

Zona “A” na levoj obali Dunava obuhvata celo područje GUP-a severozapadno od železničke
pruge za Pančevo isključujući naravno deo već obuhvaćen užom zonom.

Takozvana šira “B” zona zaštite (sektor nadzora) obuhvata kompleks istočno od Ibarske
magistrale uključujući i ceo industrijski basen Rakovica. Isto tako, zona “B” na desnoj obali
Dunava obuhvata celo područje GUP-a na ovoj obali (što nije već obuhvaćeno “A” zonom -
zonom pojačanog nadzora).

Neophodno je pooštriti kontrolu sprovođenja mera zaštite u užoj zoni u skladu sa Rešenjem
i važećim propisima.

Neophodno je preispitati (redukovati) šire zone zaštite, dok je užu zonu zaštite potrebno
urediti u skladu sa podacima koji bi se dobili hidrogeološkim studijama. Šire “B” zone treba
preispitati, s tim da se na nekim delovima uz Dunav poveća šira “A” zona. Širu “A” zonu na
levoj obali Dunava i na desnoj obali Save, takođe treba razmotriti.

Zaštita podzemnih voda koje se sada štite širim “B” zonama moraju se inače zaštititi kao i
sve druge površine sa kojih se mogu kontaminirati površinske i podzemne vode.

Zone zaštite izvorišta prikazane su u Vol.B Karta 8. Zone zaštite izvorišta vodosnabdevanja
(VODSANZON).

2.4 TOPLIFIKACIONI I GASOVODNI SISTEM

Danas je sistem centralizovanog snabdevanja toplotnom energijom Beograda najveći na
Balkanu i sastoji se, u okviru 14 grejnih sistema, od 117 toplotnih izvora sa 293 kotlovske
jedinice, instalisane snage 2400MJ/s i toplotnog konzuma 2405MJ/s. Dužina toplovodne
mreže iznosi preko 500km, a iz sistema se greje 217.313 stanova i poslovni prostor.
Magistralni vodovi su uglavnom izgrađeni u svim pravcima, osim u delovima Beograda gde
nije realizovana toplifikacija. To su pravci:

· Luka Beograd - pravac SC “Pionir” (magistrala Dunav III)
· pravac “Prokop” - Stadion FK "Partizan"
· pravac Klinički centar Srbije
· pravac Bulevar vojvode Stepe ka Autokomandi
· pravac magistrala Trgovačka - Vodovodska - Julino brdo
· pravac Južni bulevar - Konjarnik.

Gasovodni sistem Beograda je delimično izgrađen sa dvostrukim gasovodnim prstenom,
koga treba realizovati kao:
magistralni po periferiji sa visokim radnim pritiskom do 50 bara,
i
distributivni u gradskom tkivu sa radnim pritiskom do 6 bara (sa mogućnošću povećanja
do 12 bara).

Magistralni gasni sistem na području Beograda započinje od gasnog razdelnog čvora u
Batajnici u dva pravca: na istok, razvodnim gasovodom prema Pančevu; na zapad i
magistralnim gasovodom, koji sa zapadne i južne strane obilazi Beograd do Vrčina gde
skreće na jug prema Mladenovcu, pri čemu je prelaz preko reke Save podvodan. Izgrađeno
je i eksploatiše se oko 205km gasovoda raznih prečnika i pritisaka.

Do danas su priključene sve toplane, skoro svi industrijski potrošači i oko 2600
domaćinstava. Prirodni gas je uveden u eksploataciju u svim postojećim industrijskim
zonama, osim u privredno-tehnološkim zonama Pančevački rit, Ovča i Boleč.

Postoje značajne rezerve u kapacitetima merno-regulacionih stanica i gasovoda u svim
gasnim područjima G.M.R.S. (sadašnja iskorišćenost od 9 do 69%), što omogućuje znatno
povećanje potrošnje, posebno u sektoru široke potrošnje.

Na karti (Vol.B Karta 9. Magistralna gasovodna i toplovodna mreža (ZEMKORTOG))
prikazane su magistralne linije toplovodne i gasovodne mreže.

2.5 ELEKTROENERGETSKA MREŽA - Izvori elektromagnetskog zračenja

Opšte elektromagnetsko okruženje ili okolina se definiše kao sveukupnost
elektromagnetskih pojava koja deluju na datom mestu, pri čemu se misli na
radiofrekventno zračenje (frekvencija od 30kHz do 300GHz), elektromagnetsko zračenje
vrlo niskih frekvencija VLF (3-30kHz), ekstremno niskih frekvencija ELF (30-300Hz) i
statičko električno polje.

Prirodni izvori

Prirodno statičko magnetsko polje potiče prvenstveno od Zemlje kao velikog magneta i od
spoljašnjeg polja, koje nastaje zbog Sunčeve aktivnosti, meteoroloških pojava i drugih
procesa. Prosečni potencijal Zemljine površine je negativan, a srednja vrednost jačine
prirodnog električnog polja pri vedrom vremenu iznosi oko 130V/m. Jačina električnog polja
se menja u toku dana (jutarnji minimum iznosi oko 120V/m, dok u poslepodnevnim satima
ono dostiže intenzitet od oko 170 V/m). Tokom godine takođe postoje varijacije jačine
električnog polja, tako da se tokom zime ono kreće od 150-200V/m, a tokom leta prosečna
jačina je 100-120V/m. U vreme atmosferskih padavina i grmljavina jačine električnog polja
mogu da dostignu i 3-20kV/m. Prirodno radio-frekventno zračenje potiče od Sunca i drugih
izvora iz svemira, Zemlje i samog čoveka.

Veštački izvori

Veštački izvori elektromagnetskih polja se dele na izvore namernog zračenja (antene) i
izvore nenamernog zračenja (curenje signala iz raznih električnih i elektronskih uređaja).

Opšta populacija je u najvećoj meri izložena elektromagnetskim poljima mrežne frekvencije
(50/60Hz), poljima nastalim elektrificiranjem železnice i poljima koja potiču od sredstava
masovnih komunikacja (RTV predajnici i radari).

Dalekovodi i druga prenosna mreža stvara električno i magnetsko polje na frekvenciji
mreže i frekvencijama harmonika. Korona oko dalekovoda generiše polje pojačanog
intenziteta i na udaljenosti od 30m ispod projekcija žica na zemljištu. Magnetska indukcija
ispod ose vodova dalekovoda se kreće oko 10-50mT.

U stanovima elektromagnetsko polje je rezultantno polje od unutrašnjih i spoljašnjih izvora,
a građevinski marerijali i konstrukcije su uglavnom transparentni za elektromagnetska
polja. Intenzitet magnetskog polja u stanovima je uglavnom ispod 1mT, osim u neposrednoj
blizini el. uređaja.

Glavni izvori radiofrekventnog zračenja kojima je izloženo stanovništvo su predajne antene
radio i TV stanica. Antene radio stanica iz VHF i UHF područja se nalaze na visokim
stubovima ili na zgradama, obično su veoma usmerene, tako da se radiofrekventno
zračenje širi samo u određenom pravcu. Prema rezultatima merenja na većem broju
zgrada, intenziteti RF zračenja se kreću od 1-97mW/cm2, a na krovu dosežu do
230mW/cm2. Do veće ozračenosti može doći samo u visini ili ispod ovakvih antena
(uglavnom na udaljenosti manjoj od 30m). Ispod visokih antenskih tornjeva FM radio
opsega, zračenje je tipičnog nivoa od 1-10mW/cm2, oko TV antena 100-350mW/cm2, dok
u stanovima u blizini intenzitet RF zračenja može da dostigne 50-100mW/cm2.

Moguće ugrožavanje životne sredine

Biološki efekti dugotrajne izloženosti niskim intenzitetima zračenja i polja, i pored relativno
velikog broja epidemioloških studija, nisu u dovoljnoj meri poznati, a dobijeni rezultati nisu
konzistentni.

Osnovni vid dejstva radiofrekventnog zračenja je zagrevajući efekat, ali se navode i
određeni netermički efekti. Toplota koju proizvodi polje disipira se termoregulacionim
mehanizmom, kao vrstom odbrane organizma od pregrejavanja. Eksperimenti pokazuju da
organizam može efikasno disipirati energiju do oko 144J/kg telesne mase, usrednjeno na
period od 6 min (koji predstavlja termičku konstantu celog tela).To odgovara zapreminskoj
gustini snage koju telo apsorbuje iz elektromagnetskog polja od oko 0,4W/kg, što iznosi
1/10 maksimalno dozvoljene gustine snage od 4W/kg. Zaštitni faktor 10 je usvojen da bi se
postigla bezbedna granica za opšte stanovništvo (deca, starci, bolesni, trudnice) za trajan
boravak u prostoru jakog elektromagnetskog polja.

Za frekvencije ispod 10MHz, osnovno dejstvo u živom tkivu se ispoljava u vidu indukovanja
vrtložnih struja u organizmu, ali još uvek nema dovoljno podataka o biološkom dejstvu
nejonizujućeg zračenja ovih niskih frekvencija. Pri učestanostima ispod 3MHz mogući su
šokovi ili opekotine pri dodiru sa provodnicima koji se nalaze u jakom polju, a na
učestanostima ispod 100kHz, izražena je elektrostimulacija ćelija.

Na nižim frekvencijama i kod statičkih električnih i magnetskih polja treba odvojeno
posmatrati dejstvo električnih i magnetskih polja, jer dosadašnji rezultati istraživanja
govore o većem biološkom značenju magnetskog polja. Struje indukovane
elektromagnetskim poljima u organizmu su obično slabije od endogenih struja koje nastaju
radom mozga i srca.

Kod ljudi u električnom polju 10-30kV/m, može se javiti osećaj neprijatnosti ili "vibracije"
kose, ili pak peckanje ispod odela. Pri izlaganju magnetskom polju frekvencije 50Hz, do
magnetske indukcije od 5mT ne registruju se značajniji efekti, u polju inenziteta 5-50mT
javljaju se u očima svetlo žuti i svetlo plavi krugovi i svetlucanje, kao i efekti na nervnom
sistemu. Između 50 i 500mT može doći do stimulacije ekscitabilnih tkiva, dok se pojava
ekstrasistolije i ventrikularne fibrilacije javlja u poljima intenziteta preko 500mT. Za sada
još uvek nema dovoljno verodostojnih i nedvosmislenih podataka o kancerogenom dejstvu,
niti o drugim navedenim štetnim efektima niskih intenziteta električnog i magnetskog polja
i radiofrekventnog zračenja.

Procena vrste i količine zagađenja

Na osnovu rezultata dosadašnjih istraživanja postavljene su i preporuke o izlaganju
stanovništva elektromagnetskom zračenju i poljima, ali se sigurno još uvek ne mogu
sagledati svi zdravstveni aspekti. Dozvoljeni nivoi polja za ljude daju se posebno za
profesionalce (koji ograničeno vreme borave u prostoru jakog polja, koji su svesni
opasnosti i dužni su da primene mere zaštite), a posebno za opšte stanovništvo (ljude koje
žive u prostoru jakog polja).

Prema preporukama IRPA/INRC iz 1988. godine, dozvoljeni nivoi RF zračenja za opseg
frekvencija 10 MHz-300MHz iznosi od 0.2 do 1mW/cm2 (za 24 časa, tokom celog života), a
prema JUS N.NO. 205 (Pravilnik br. 06/01-93/178 od 8.VIII 1990, Sl. list SFRJ br. 50/90),
maksimalni nivoi izlaganja za stanovništvo, za frekventni opseg od 30MHz do 300GHz, iznosi
2W/m2, odnosno 27,45V/m.

Opšta populacija u životnoj sredini je izložena intenzitetima RF zračenja koja su manja od
maksimalno preporučenih vrednosti, ali pojedinci mogu biti u kraćem vremenu izloženi i
većem intenzitetu zračenja ukoliko su u neposrednoj blizini pojedinih izvora.

Norme za opštu ljudsku populaciju

Granične vrednosti brzine apsorpcije (kontinualni uticaj)
a) masa od 10 g u formi kocke, a ne površinski raspoređene mase

Granične vrednosti intenziteta električnog polja, intenziteta magnetnog polja i
srednje gustine snage u slučaju kontinualnog izlaganja elektromagnetnom polju

a) referentne vrednosti za E i H ponaosob. Smatra se da komponente električnog i
magnetnog polja potiču od dva nezavisna izvora.

Prema prethodnoj tabeli, granične vrednosti za opseg 900 MHz su:

0,40 V/m- intenzitet električnog polja
0,1 A/m- intenzitet magnetnog polja
4,5 W/m2- gustina srednje snage.

Na karti (Vol.B Karta 10. Elektroenergetska mreža (ELEKMAG)) prikazana je elektro
energetska mreža u području GP Beograda.
 


Copyright © Gradski zavod za zaštitu zdravlja Beograd; Copyright © concept Technology